MASTERPLAN KUSTVEILIGHEID

– 11/06/2021 – Stand van zaken na 10 jaar – foto boven: overstromingskaart 7M TAW –

Tien jaar Masterplan Kustveiligheid
voor een veilige, aantrekkelijke en natuurlijke kust

Er bewoog de voorbije tien jaar heel wat aan onze kust. Stranden werden breder en hoger gemaakt, er verrezen stormmuren op de zeedijk of rond de havens en duinen werden verstevigd. In zowat elke kustgemeente werkte e het agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK) samen met de kustgemeenten om de kust te beschermen tegen zware stormvloeden. Om de tiende verjaardag van het Masterplan Kustveiligheid te vieren, bezocht Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters vandaag de werf van de stormvloedkering in Nieuwpoort.

Op 10 juni 2011 keurde de toenmalige Vlaamse Regering het Masterplan Kustveiligheid goed. Zowat één derde van de kustlijn bleek onvoldoende veilig te zijn. De relatief korte kustlijn met dichte bevolking, laaggelegen polders en een aanzienlijke economische en recreatieve waarde maken onze kust uiterst kwetsbaar voor zware stormen en overstroming uit zee. Het plan omvat alle mogelijke maatregelen om onze 67 kilometer lange kust en het achterland beter te beschermen tegen zware stormvloeden. Centraal staat het principe ‘zacht waar het kan, hard waar het moet’.

Structurele en duurzame veiligheid van het kustgebied

“Stormen, in combinatie met getijdenwerking, vormen één van de grootste natuurlijke bedreigingen in de Noordzeeregio. Door de uitvoering van het Masterplan Kustveiligheid minimaliseren we de overstromingsrisico’s en beveiligen we onze kust tegen een 1.000-jarige stormvloed. Bij deze realisatie zorgen we voor noodzakelijke zandsuppleties, het herstel en beheer van zeewerende duinen, het renoveren en verhogen van zeedijken en het beveiligen van de kusthavens. Zo garanderen we de structurele en duurzame veiligheid van het kustgebied”, aldus minister Lydia Peeters.

Tien jaar later zijn de meeste suppleties uitgevoerd en een groot aantal infrastructurele werken afgerond. Op andere plaatsen zijn de werken volop in uitvoering of zijn er studies lopende. “Tot nu toe investeerden we een kleine 240 miljoen euro in een veiligere, natuurlijkere en aantrekkelijkere kust,” zegt minister Peeters. “Zo’n 130 miljoen euro ging naar harde infrastructuren, zoals stormmuren of stormvloedkering, 110 miljoen euro naar hogere en bredere stranden.”

Vlaams minister Lydia Peeters: “Vandaag staan we hier aan de werf van de Stormvloedkering in Nieuwpoort – een top architecturaal en technisch vernuft –met een beweegbare kering die om een horizontale as roteert. Een project dat samen gekozen werd en rekening houdt met de aanwezige pleziervaart in Nieuwpoort. Er werd bewust gekozen voor zijdelingse kokers, zogenaamde omloopriolen aan de landhoofden. Door die mee te integreren zal de stroomsnelheid bij springtij niet meer boven de 3 knopen komen en is er een positief effect op de doorvaartcapaciteit.” Bovendien een mooi voorbeeld van hoe we met alle kustgemeenten samen werken om de kust en het hinterland te beschermen tegen overstromingsgevaar.

Natuurlijke oplossingen

Bij de uitvoering van dit Masterplan wordt bij voorkeur gewerkt met natuurlijke oplossingen. Zo wordt de kustlijn extra beschermd én de natuurlijke kustdynamiek behouden of zelfs versterkt. Waar het aangewezen is, creëert men een hoger en breder strand door extra zand aan te brengen, een zogenoemde strandsuppletie. Via proefprojecten wordt ook naar oplossingen gezocht voor opstuivend zand bij felle wind. Zo wordt er op de stranden van Oosteroever en Raversijde (Oostende) zones met helmgras aangeplant.

“Dit is echt samenwerken met de natuur,” zegt minister Peeters. “Door de jaren heen is er een wereldwijde tendens merkbaar om over te stappen naar een natuurlijke manier van zeewering. Wij springen als Vlaamse overheid graag mee op die kar. Het Building with Nature-principe maakt positief gebruik van de krachten van de natuur: de wind, de getijden, stromingen en golven. Zo ontstaat een dynamische en veerkrachtige kust die bestand is tegen stormen en klimaatwijziging.”

Harde maatregelen als het niet anders kan

In sommige zones is een natuurlijke oplossing onmogelijk of onvoldoende. Daar bouwt MDK technische constructies of harde zeewering, dit steeds in samenwerking met de kustgemeenten om een integratie in de omgeving en recreatieve meerwaarde te verzekeren. In combinatie met verhoogde stranden worden sommige dijken breder gemaakt en voorzien van stormmuren. Om het zicht van de zeedijk niet te ontnemen, wordt vaak een golfdempende uitbouw voorzien.

In zowel de economische als jachthavens is er risico op overstroming via de dokken. Hier voorziet MDK bescherming door het verhogen en versterken van dijken, het plaatsen van stormmuren rond de haven of de bouw van stormvloedkering in de haventoegang zoals hier in Nieuwpoort.

Voor de maatregelen rond de jachthaven in Zeebrugge is de studie lopende en wordt er rekening gehouden met de komst van de nieuwe zeesluis. Op donderdag 10 juni maakte minister Peeters nog bekend dat de procedures bij de raad van State tegen het voorkeursbesluit van de nieuwe sluis worden stopgezet na het bereiken van een akkoord: “Met het bereikte akkoord staan we vandaag een stap dichter bij de realisatie van Nieuwe Sluis Zeebrugge. We kunnen ons nu volledig focussen op de verdere uitwerking van het project richting projectbesluit. Als alles vlot verloopt, starten de werken in 2024”.

De stijgende zeespiegel, ten gevolge van de klimaatverandering, vormt wellicht de grootste uitdaging om onze kust ook op lange termijn te beschermen. “Vandaag blikken we terug op 10 jaar kustveiligheidsplan maar kijken we ook vooruit. Blijven investeren, blijven samenwerken met de kustgemeenten om te zorgen voor een veilige, aantrekkelijk en natuurlijke kust blijven prior in mijn beleid en dat van de Vlaamse regering”, aldus minister Peeters.

Ontdek alle projecten

Een terugblik op de projecten van de voorbije tien jaar en een vooruitblik naar de toekomstige projecten en uitdagingen vind je in de rijk geïllustreerde brochure of via https://www.afdelingkust.be/nl/masterplan-kustveiligheid-0
Podcasttoer: in elke gemeente is bij één van de projecten een QR-code te vinden. Scan deze code en beluister een kort fragment over het project.