• Terneuzen 30 september 2021
• foto’s © Georges Janssens
• foto boven laatste invaart in de sluis

Voor de laatste maal vandaag wordt de Middensluis in Terneuzen gebruikt.  De sluis wordt gesloopt om ruimte te maken voor de in aanbouw zijnde Nieuwe Sluis en de dienstenhaven. Een laatste doorvaart sloot dit stuk geschiedenis in North Sea Port af: RWS23 en de rondvaartboot Denick II waren de laatste boten die werden geschut vanuit de Schelde.  Even voordien sloten ook nog twee binnenschepen geschut komende uit het kanaal Gent-Terneuzen.

DE SLUIS WORDT GESLOOPT

Harm Verbeek is omgevingsmanager van de sluizen in Terneuzen en vertelt dat de slopingswerken in twee fasen worden uitgevoerd.  Eerst een droge fase waar bij de terreinen worden vrijgemaakt voor de aansluiting van de nieuwe sluis naar de Schelde toe en vervolgens de sluis zelf – de natte fase – waarbij nauwgezet moet tewerk gegaan worden teneinde geen grondwater bezoedeling te doen.

De Middensluis bestaat uit 60.000 m³ metselwerk, beton en hout. Het sluiscomplex staat op zowat 7.000 houten palen die moeten worden worden verwijderd, samen met vier brugdelen, vier puntdeuren en twee roldeuren. De wanden en de bodem worden ‘nat’ gesloopt. Tijdens de sloop blijft nog water in de sluis staan, zodat ook de spuifunctie van overtollig water van het Kanaal Gent-Terneuzen naar de Westerschelde kan blijven plaatsvinden. De brug en deuren aan de zuidkant worden ‘droog’ gedemonteerd en via de weg afgevoerd. Het tijdelijke omleidingskanaal wordt door de aannemer gebruikt als werkterrein voor de afvoer van sloopmateriaal per schip.

MIDDENSLUIS EN KAPITEIN ROOIBOSKANAAL

De 113 jaar oude Middensluis en het tijdelijke Kapitein Rooiboskanaal zullen dus in de loop van de volgende maanden verdwijnen.  Nadat het sluiswater gelijke hoogte kreeg met het kanaal gingen de sluisdeuren en sluisbrug voor de laatste maal open.  De sluiswachter verliet zijn commandokamer en sloot de deur symbolisch af waarna hij aan boord ging van de rondvaartboot van de rederij Denick.  Hier waren heel wat gewezen medewerkers van Rijkswaterstaat en het sluizencomplex aan boord.

Nadat de laatste schepen de sluis hadden verlaten werd ook symbolisch de eerste schep in het Kapitein Rooiboskanaal gestort. Dit kanaal werd geopend in 2019 om tijdelijk de binnenscheepvaart toe te laten verder gebruik te maken van de Middensluis en dit tijdens de werken aan de nieuwe sluis.

Het monument voor de gesneuvelde medewerkers van de sluis op het einde van Wereldoorlog II zal ook een plaats krijgen na de werken. Deze helden die werden neergeschoten door de terugtrekkende Duitsers, worden nu nog jaarlijks herdacht. Meer hierover <klik hier>.

Een entertainer aan boord van de Denick II haalde voor de genodigden heel wat anekdotes aan.  Zo ook van een vergeten heldhaftige redding door een sluiswachter Henk Koekoek.  Tijdens een nachtelijke shift zag hij plots een wezen in de sluis.  Onverdroten liet hij alle kledij achterwege en dook in zijn tijgeronderbroekje in het frisse water.  Even later bracht hij de drenkeling levend aan wal.  Spijts alle goede zorgen is de geredde duif enkele dagen later toch nog overleden.

WERKZAAMHEDEN

Bij het slopen van een sluis komt heel wat kijken. De volgende werkzaamheden worden uitgevoerd in de eerste fase van de sloop van de Middensluis:

• Asbestsanering en sloop gebouwen
• Verwijderen remmingwerken zuidzijde vanaf het water
• Sloop puntdeuren en zuidbrug
• Gaten boren in wanden voor explosieven
• Afgraven grond naast Middensluis
• Plaatsen springstof en springen wanden
• Opscheppen en afvoeren puin naar Schependijk
• Hakken vloeren met afvoer over water naar Schependijk
• Breken puin op Schependijk
• Afvoer over water van houten funderingspalen en grond van kolkbodem

De deuren en brug aan de zuidkant van de Middensluis slopen met kranen op het land.
Het schroot en het beton afvoeren via de weg naar de Schependijk.
De wanden worden in den natte gesloopt met explosieven.
Om explosieven te kunnen plaatsen, boren van gaten in de wanden.
Het gesprongen puin afvoeren via het water naar de Schependijk.
Op de Schependijk plaatsen van een puinbreker om de stukken nog kleiner te maken.
Verspreiding van drijvend materiaal door de sloop wordt voorkomen.
Een groot deel van de werkzaamheden vindt overdag plaats en dan van maandag tot en met zaterdag tussen 07.00 en19.00 uur.
Dit betreft onder andere het laten exploderen van explosieven, het boren van gaten in de wanden en het breken van puin op de Schependijk.
In 2022 gaan ook een aantal werkzaamheden 24/7 door.
Denk aan het hakken en uitgravenvan de vloeren en opruimen van het puin.
Deze werkzaamheden kunnen in de omgeving te horen zijn.

Door de sluiting van de Middensluis heeft het sluizencomplex tijdelijk maar twee sluizen om het scheepvaartverkeer te laten passeren.
De wachttijden voor de scheepvaart lopen hierdoor mogelijk op en daarom is de hoeveelheid wachtplaatsen verruimd voor deze periode.
De huidige doorgaande wegen overhet sluizencomplex blijven gewoon in gebruik.
Het wegverkeer kan voor langere tijd alleen nog gebruikmaken van de noordbrug van de Middensluis.
Aangeziendeze brug niet omhoog hoeft voor de scheepvaart, levert dit geen hinder op voorhet wegverkeer.
Spuien, oftewel het overtollig water uit het achterland naar de Westerschelde afvoeren, vindt tijdens het slopen van het zuidelijke deel nog steeds plaats door de Middensluis.

GESCHIEDENIS

PORTAAL VAN VLAANDEREN

Bij het sluizencomplex in Terneuzen heeft men ook een informatiecentrum opgericht het ‘Portaal van Vlaanderen’. Dit centrum ligt naast de binnenhaven.  Men kan er gratis parkeren op het parkeerdek boven de winkels van het Kennedy Retail Park, Kennedylaan 9 in Terneuzen.  Met de trap of lift naar beneden loopt met om het winkelcentrum naar de waterkant waar men de ingang van Portaal van Vlaanderen aantreft.

Men kan er inschepen op een rondvaartboot en heel wat informatie bekomen in het informatiecentrum zelf.  De rondvaart gaat een heel eind het kanaal op en je kan er genieten van omgeving en bedrijvigheid.  Best reserveren vooraf.  Met een gids kan je mee naar de werken aan de nieuwe sluis en vanuit een uitkijkpunt krijgt men een overzichtelijk kijk op de aan gang zijnde werken. In het informatiecentrum zelf kan men terecht voor een drankje met eventueel iets lekkers erbij.  In de zeer aanschouwelijke tentoonstelling komt men alles te weten over de toegangspoort te water in Terneuzen.  Tijdens de werken werden zelfs botten gevonden van een mammoet.  Al eens een sluis bediend?  Wel dat kan ook op een simulator.  Dit en veel andere dingen komt men er te weten.

Best vooraf reserveren.  Adres: Beneluxweg 101 – 4538 AL Terneuzen – tel +31 (0)115-616268 – e-mail info@portaalvanvlaanderen.nl – website https://www.portaalvanvlaanderen.nl.